به تعداد نخ تار در یک متر عرض فرش، تراکم عرضی یا شانه می‌گویند. به تعداد نخ پود در یک متر طول فرش، تراکم طولی می گویند. مثلاً یک فرش با تراکم ۱۰۰۰، در یک متر طول معادل ۱۰۰۰ نخ پود دارد.هرچه تراکم و شانه فرش بیشتر باشد، دوام فرش نیز بیشتر خواهد بود. گاهی فروشندگان فرش به صرفاً به دلیل جذب مشتری، تراکم و شانه واقعی را به خریدار اعلام نمی کنند و آن را بیشتر از میزان واقعی بیان می کنند.
تراکم عرضی فرش:
تعداد ریشه (گره رنگ) در یک متر عرض فرش را گویند که با شانه مشخص میشود.
مثال: قالی ۳۵۰ شانه یعنی در هر متر عرض فرش معادل ۳۵۰ ریشه (گره رنگ) بافته شده است. شانه‌هایرایج بازار عبارتند از ۳۵۰-۴۴۰-۵۰۰ – ۷۰۰ شانه.
تراکم طولی فرش:
تعداد ریشه (گره رنگ) در یک متر طولی قالی را گویند.
مثال: قالی با تراکم۵۰۰ یعنی در یک متر طولی فرش معادل ۵۰۰ ریشه (گره رنگ) بافته شده است، تراکم‌های طولی رایج در بازار عبارتند از: ۸۰۰-۹۰۰- ۱۰۰۰ رج میباشد. (
تراکم طولی در روش‌های مختلف بافت فرش ماشینی با همدیگر تفاوت دارد).
تعداد ریشه (گره رنگ) در یک متر مربع فرش: اگر تعداد گره رنگ در عرض معادل ۵۰۰ گره و در طول معادل ۱۰۰۰ گره رنگ است. پس تعداد ریشه (گره رنگ) در یک متر مربع ۵۰۰۰۰۰=۱۰۰۰×۵۰۰
فرق تراکم فرش با شانه فرش چیست؟
به زبان ساده فرش های که شانه ان ها بیشتر هست ریز بافت تر و شلوغتر هستن برای همین به دستبافت شباهت بیشتری دارن و به اصطلاح دستبافت گونه میباشند.
پس شانه فرش به ریزی و نقشه فرش مربوط میشود . اما تراکم همانطور که از اسمش مشخص هست به فشردگی و تراکم فرش مربوط است هرچه تراکم فرش بیشتر باشد فرش سفت تر و سنگین تر می شود. منبع: (فرش ابریشم)