تفسیر نقوش فرش-سگ
هنر قالیبافی یکی از قدیمی‌ترین و اصیل‌ترین هنرهای ایرانی است که اصالت و تعلق آن به ایران، در دنیا زبانزد است. در فرهنگ اصیل ایرانی وسایلی مانند مبل و صندلی وجود نداشته است و فقط در موارد ویژه مانند کاخ برخی از پادشاهان از مبل و صندلی استفاده می‌کردند.
مردم ایران از گذشته‌های دور، روی فرش می‌نشستند و از فرش‌هایی با طرح مختلف برای پوشاندن سطح خانه خود استفاده می‌کردند. اهمیت بسیار زیاد فرش در گرد آوردن اعضای خانواده دور هم و زینت دادن خانه‌ها، موجب به وجود آمدن نقوش مختلفی روی فرش‌های ایرانی شده است.
همچنین ایرانیان از فرش به عنوان تابلو برای زینت دادن دیوارهای خانه یا سیاه چادرهای خود استفاده می‌کردند که این کاربرد بعد از گذشت سالیان دراز هنوز در بین مردم ایرانی رایج بوده و تابلو فرش‌های دستباف زینت دهنده خانه‌های ایرانی است.
شاید در نگاه اول به نظر آید که نقش‌های بافته شده روی فرش فقط برای زیبایی و ایجاد هماهنگی بصری به وجود آمده‌اند، اما باید دانست پشت تک تک اجزای طرح فرش، رازها و داستان‌های مختلفی نهفته است یا نماد یک واقعه و باور هستند.
به عنوان مثال، در این مطلب سعی داریم نقش سگ را بر فرش ایرانی تفسیر کنیم پس با ما همراه باشید.
رازهای پشت پرده در نقش فرش
در گذشته مردم ایرانی به اسطوره‌ها و نیروهای ماوراء الطبیعه اعتقاد راسخی داشتند و به دلیل نبود علم کافی بیشتر رخدادهای زندگی را نتیجه تاثیر نیروهای خارجی می‌دانستند. از سوی دیگر این مردم دغدغه و مشغله زیادی نداشتند پس خود و اطرافیان را با روایت اسطوره‌های مختلف سرگرم می‌کردند.
به عقیده مردم بسیاری از اسطوره‌های قدیمی و نمادهای مختلف می‌توانستند حامل اتفاق‌های خوشایند باشند و انرژی مثبت را به زندگی افراد وارد کرده یا نیروهای خبیث و شیطانی را از محیط خانه و اهالی آن دور کنند.
متعاقب این عقیده، نمادهای و اسطورهای مختلف بر جای جای خانه و لوازم آن نقش می‌بستند یا گاهی باعث به وجود آمدن طرح روی لباس‌ها می‌شدند.
مردم ایرانی سعی داشتند باورها و افسانه‌هایی را که با فرهنگ آن‌ها عجین شده بود با نقاشی بر سطوح ماندگار، در تاریخ ثبت کنند و چه سطحی بهتر از فرش ایرانی می‌توانست نگهدارنده این باورهای قدیمی در دل خود باشد؟ طراحان و بافندگان فرش در سراسر ایران سعی کردند باورهای خود را در دل فرش‌های اصیل ایرانی جای دهند و آن‌ها را برای همیشه ماندگار کنند.
نقش‌های فرش جهان بینی مردم ادوار مختلف تاریخ را به ما نشان می‌دهد و می‌توان از فرش‌ها به عنوان کتیبه‌های بزرگ حاوی داستان‌های تاریخی و وقایع گذشته استفاده کرد. گاهی تفسیر نقوش شکل گرفته بر یک فرش توسط باستان شناسان، مورخان و ایران شناسان متبحر ماه‌ها یا سال‌ها به طول می‌انجامد.
همچنین کاربری فرش‌های ایرانی در شکل گیری طرح‌های آن بسیار موثر بوده است. به عنوان مثال فرشی که برای دربار پادشاه یا آویزان کردن آن بر دیوار کاخ بافته می‌شد، بیشتر داستان جنگ‌ها و دلاوری‌های حاکمان را بیان می‌کرد.
تفسیر نقوش فرش – طاووس
من یک بلاک متنی هستم، روی دکمه ویرایش کلیک کنید تا این متن را تغییر دهید. لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ و با استفاده از طراحان گرافیک است.
سگ در فرهنگ ایران باستان
سگ در دوره‌های مختلف تاریخ ایران جایگاه متفاوتی داشته و بخش عمده تعیین کننده نقش این حیوان در زندگی انسان‌ها، باورهای دینی و مذهبی آن‌ها بوده است.
اهمیت سگ در دین‌های زرتشتی و میترایی بیش از دین‌های دیگر آشکار است و در بعضی از آثار به جا مانده از دوران همه‌گیری این ادیان بر ایران، سگ را هم رتبه انسان دانسته‌اند و برای او ارزش و احترام بسیار زیادی قائل بوده‌اند.
ارزش سگ در ادیان باستان ایرانی به حدی بالا است که در بعضی از متون مذهبی برای کسی که به این حیوان آسیب برساند یا او را بزند گاهی تا هشتصد تازیانه مجازات مقرر کرده‌اند. در جاهای دیگری آمده که ندادن غذا به توله سگ مانند ندادن خوراک به طفل خود انسان است.
اما این ارزش و احترام برای سگ ناشی از چیست؟ ایرانیان باستان معتقد بودند نگهبانی سگ در اطراف منزل و اعضای خانواده، مانع نزدیک شدن نیروهای شیطانی به داخل خانه می‌شود و پارس کردن سگ به ویژه در شب هنگام، از دور کردن پلیدی‌ها و نیروهای خبیث از خانه را نشان می‌دهد.
این باور کمابیش در اسلام نیز وجود دارد و مسلمانان معتقد هستند که سگ اشباح و اجنه را می‌بیند و با پارس کردن به سوی آن‌ها از ورود آن‌ها به داخل خانه جلوگیری می‌کند.
همچنین در تمام دوره‌های تاریخی تا کنون سگ نماد وفاداری و نگهبان اهل منزل است. اعتماد به سگ که به نام حیوان وفادار نیز شناخته می‌شود باعث شده است که همواره سگ در کنار انسان و به عنوان نگهبان او وجود داشته باشد.
تفسیر نقش سگ در فرش ایرانی
همانطور که گفتیم ایرانیان به اسطوره‌ها و نیروهای غیبی باور داشتند و از سوی دیگر از سگ به عنوان نگهبان، وفادار و دور کننده نیروهای اهریمنی یاد می‌کردند. به همین دلیل نقش سگ بر فرش‌های ایرانی به یکی از طرح‌های پرطرفدار و رایج تبدیل شد.
ایرانیان سعی داشتند انرژی‌های منفی را با بافتن طرح سگ در فرش‌های منزل، از خود دور کنند و با ماندگار کردن نقش سگ بر قالی، اهمیت این حیوان را برای مردم دوره‌های بعدی یا مناطق مختلف دنیا آشکار کنند.
نقش سگ در فرش ایرانی بیشتر در فرش‌های عشایری رایج است که این نشان از جایگاه و اهمیت سگ در نگهبانی از زندگی آن‌ها دارد و همچنین با نقش بستن سگ در قالی‌ها، داخل چادرهای عشایر از جادو محافظت می‌شد.
تفسیر نقوش فرش-طوطی
درباره تاریخ پیدایش و نقطه کانونی شروع هنر قالیبافی، در میان مورخان مختلف اختلاف نظرهای بسیار زیادی وجود دارد. برخی از مورخان اولین فرش….
سخن نهایی
نقش‌های قالی ایرانی حکایت کننده داستان‌ها، باورها و افسانه‌های مردم ایران در طول تاریخ است. این نقش‌ها هر یک به تنهایی دنیایی از رمز و راز را در خود پنهان کرده‌اند که با دانستن داستان هریک از نگاره‌های روی فرش، اهمیت آن برای انسان دوچندان می‌شود.
گاهی روایت نقش و نگار روی فرش ایرانی برای بازدیدکنندگان باعث جذب مشتری می‌شود و فرهنگ ایران را در جاهای مختلف دنیا زنده نگه می‌دارد. سگ در فرهنگ ایرانی یک موجود با ارزش است که همواره به عنوان محافظت کننده از انسان در کنار او قرار داشته است.
اعتقاد به وفاداری و نگهبانی سگ در میان ایرانیان به قدری قوی است که حتی نگاره سگ را نیز دور کننده بلاها و شیطاین می‌دانند به همین دلیل آن را بر فرش ایرانی ترسیم می‌کنند تا قدرت محافظت کنندگی سگ از آن‌ها دفاع کند.
تهیه و تالیف : کارشناسان قالیشویی گل ابریشم